Tương truyền ngôi đình được xây dựng rất nhỏ nằm trong một vùng rừng rậm hoang vu, dân cư thưa thớt, xây dựng đơn sơ trên một khu đất rộng gần 04 mẫu quanh đó có ngội mộ.Với những bút tích trên chữ Hán văn bia quanh mộ cho thấy bia mộ được dựng từ thời Lê, năm Ất Sửu tức niên hiệu Gia Long năm thứ tư (1805), mộ của ông Trương Công Đạt.
Ông Trương Công Đạt vốn là người ở xứ Thuận Hoá, từng làm quan Chánh án đời Thái Tổ triều Lê. Sau khi ông mất một thời gian, con cháu ông đã vào vùng đất thuộc ấp Ngãi Thắng hiện nay khai hoang phục hoá, an cư lạc nghiệp và họ di dời linh cửu của ông từ Thuận Hoá vào lập mộ ở đây để thờ phượng. Tương truyền, mộ ông rất thiêng, thường phù hộ cho bá tánh trong vùng được bình an, được người dân ở đây xem là “thần phù hộ” nên họ nhang khói thờ phượng ông ở trong đình cùng với Thần Thành hoàng bổn cảnh của làng. Chính vì vậy, đình được gọi là Đình thần - Dinh ông Ngãi Thắng. Ngôi đình từng được vua Tự Đức phong tặng sắc thần vào năm 1852.
Từ khi xây dựng đến nay, đình đã trải qua nhiều đợt tu bổ, sửa chữa. Năm 1954, đình bị thiêu rụi hoàn toàn bởi chiến tranh. Đến năm 1956, 1967,1971, ba vị tiền hiền là Lê Văn Liêng, Châu Văn Chà và Nguyễn Văn Phận đã đứng ra xây dựng lại ngôi đình để thờ cúng 2 vị thần trên. Đến năm 2000, đình được nhân dân trong vùng đóng góp tu bổ, sửa chữa lại một lần nữa và tiến hành phục hồi lại một số câu liễn đối bằng chữ Hán có ý nghĩa cao về mặt văn hoá truyền thống treo ở trong đình.
Để tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên và thần thánh, hàng năm tại đây thường diễn ra nhiều hình thức sinh hoạt cộng đồng mang đậm nét văn hoá làng quê Việt Nam. Đặc biệt, vào các ngày từ 18 đến ngày 19/8 âm lịch (cúng lễ cầu an Thần Thành hoàng bổn cảnh) và từ ngày 18 đến ngày 19/11 âm lịch (cúng đại lễ cầu an ông Trương Công Đạt), người dân nơi đây tổ chức cúng đình để cầu thần phù hộ cho nhân dân trong vùng được bình an, thịnh vượng.
Trải qua bao suy thịnh của lịch sử, những nét văn hóa truyền thống ây không mai một mà vẫn được bảo lưu phát triển ở làng xã Bình Thắng. Vì vậy, việc giữ gìn và bảo quản di tích đình thần Ngãi Thắng rất quan trọng, góp phần không nhỏ vào việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của làng quê Việt Nam trong thời đại mới.
Theo SVHTTDL tỉnh Bình Dương
Du lịch, GO!
